Crnogorska prijestonica turizma, prvi put se u istorijskim izvorima pominje u 5. vijeku p.n.e., pod nazivom Butua, kada je grčki pisac Sofokle pominje kao „grad Ilira“.
Crnogorska prijestonica turizma, prvi put se u istorijskim izvorima pominje u 5. vijeku p.n.e., pod nazivom Butua, kada je grčki pisac Sofokle pominje kao „grad Ilira“.
Smatra se jednim od najstarijim naselja na jadranskoj obali. Legenda kaže da su je osnovali najstariji moreplovci na Sredozemlju – Feničani. Po toj legendi, podigao ju je Kadmo, sin feničanskog kralja Agemora i kraljice Telefose.
Grci su je kolonizirali u 6. i 7. vijeku p.n.e., da bi je sredinom 2. vijeka p.n.e. naselili Rimljani. To je period razvijene trgovine u Budvi, a njeno stanovništvo bavilo se i uzgajanjem vinove loze i masline.
DREVNI GRAD NA OBALI JADRANA
Nakon diobe Rimskog Carstva 395. godine, Budva je pripala Zapadnom Carstvu, a pod uticaj Vizantije potpala je 535. godine. Od tada sve do sredine 10. vijeka, kada su je opustošili saracenski gusari, Budva je imala veliki ekonomski i kulturni značaj. U ranom srednjem vijeku, Budva je vizantijski grad, sa grčkom vojnom posadom (garnizonom) i ilirsko-romanskim stanovništvom, a nastanjivali su je i grčki i italijanski trgovci. Po župama su bili Sloveni, koji su u to vrijeme bili podanici vizantijskog cara.
|
Legenda o Kadmu i Harmoniji
|
Autonomija i Statut Grada
Po osamostaljenju dukljanske kneževine, Budva ulazi u njen sastav, a kasnije i u sastav kraljevine Duklje. Kao sjedište biskupije dukljanske države Budva se pominje 886. pominje, iz tog perioda potiče i budvanska crkva Santa Marija in Punta.
Slom vizantijske vlasti desio se dolaskom srpske dinastije Nemanjić na prostore tadašnjeg Crnogorskog primorja (1184-1186). U sastavu nemanjićke države Budva je bila od 1185. do 1361. godine, kada je uživala autonomiju u gradskoj upravi. U to vrijeme doživljava i najveći procvat u razvoju: dobija i Statut Grada, u kojem se, u 295 građansko-pravnih odredaba, propisuju uslovi tadašnjeg života.
Na udaru Mlečana i Turaka
Budva je bila glavna pomorska luka u državi Balšića, kao i u vrijeme vladavine Crnojevića (1392-1396). Nakon toga, njome vlada Sandalj Hranić, potom Đurađ Stratimirović, Balša III, Đurađ Branković, da bi 1442. konačno došla u vlast Mletačke Republike, koji su ograničili autonomiju Budve. Osim ugnjetavanja od strane Mlečana, stanovništvu Budve nevolje stižu i od strane Turaka, koji često upadaju u Budvu i okolna mjesta i sukobljavaju se sa Mlečanima. Na udaru zaraćenih strana Budva se nalazi sve do početka 18. vijeka. Nakon više napada, Budvu je 1571. godine zauzela vojska Osmanskog Carsta, opljačkala i spalila. Budva je stradala i u katastrofalnom zemljotresu 1667. godine.
Slomom Mletačke Republike (1797), Budva je pripala Austriji (do 1806), da bi pod crnogorsko-turskom upravom bila 1806-1807. godine, kada je predata Francuzima. Crnogorska vojska je oslobodila 1813. godine, i držala je godinu dana pod zajedničkom crnogorsko-bokeljskom upravom. Odlukom velikih sila, Budva je iste (1813.) godine ponovo pripala Austriji, pod čijom vlašću ostaje sve do 1918. godine. Godine 1941. Budva i njena okolina su ponovo okupirani, ovoga puta od strane Italije, da bi konačno oslobođenje dočekala 22. novembra 1944. godine.
|
Kako je nastao Sveti Stefan
|
Kulturno-istorijski spomenici
O burnoj istoriji Budve i njene okoline danas svjedoče brojni kulturno-istorijski spomenici, među kojima je značajan broj crkava i manastira. Sjeverno od Budve nalazi se manastir Stanjevici, u kojem je 1798. izglasan prvi Crnogorski zakonik. Manastir u Stanjevićima, kod Paštrovića (plemena koje je od davnina imalo autonomnu opštinu od 12 sela), čine tri crkve, u kojima su pojedine freske iz 12. vijeka.
Tokom građenja hotela Avala, 1938. godine, otkrivena je budvanska nekropola. Arheološki nalazi koji su otkriveni pedesetih godina 20-tog vijeka, ukazuju na to da je grad Budva postojao još u 6. vijeku p.n.e. Otkriveni su brojni primjerci helenističke grnčarije i zlatarstva, grčko-ilirskih šljemova, bronzanog posuđa, kao i razni oblici nakita iz tog, ranog perioda.
U Petrovcu se nalaze mozaici iz 3. vijeka i tvrđava „Kastelo“, koju su sagradili Mlečani u 16. vijeku. Miločer koji se nalazi u neposrednoj blizini Svetog Stefana, nekada je bio ljetnjikovac srpske (jugoslovenske) kraljevske porodice Karađorđević.
Stari Grad u Budvi
Stari Grad u Budvi leži na malom poluostrvu i predstavlja riznicu kulturne baštine. Okružen je mletačkim zidinama iz 15. vijeka, a postojao je kao tvrđava još u doba antike. Istoričari vjeruju da je to prvobitno bilo ostrvo, nedaleko od obale, a kasnije je prevlakom spojeno sa kopnom, tako da je to danas obalsko utvrđenje. Za vrijeme mletačke uprave, izgrađeni su poligonalni bedemi sa bastionima i kulama oko starog naselja, a na najistaknutijem mjestu u gradu sagrađena je tvrđava - Citadela.
Stari Grad je teško stradao u zemljotresu 1979. godine, ali su zidine i kuće uspješno sanirane. Većina arhitekture Starog Grada je venecijanskog porijekla. U njemu su smještene crkva Sv. Ivana, koja je sagrađena u 7. vijeku, i sve do ukidanja Budvanske episkopije bila je katedrala; potom Bogorodična crkva (Santa Maria in Punta), koja datira iz 840. godine, i crkva Svete Trojice, koja je sagrađena 1804. godine.
|
Ričardova glava
|
Stanovništvo Budve
Sava Nakićenović navodi da je Budva početkom 20. vijeka imala glavne ulice: ‘Ulica Pizana’, ’Bernardovina’, a glavna ulica „od šetnje“ bila je „ispod Murava, kako se izlazi od Veljih vrata do Velje vode“. Grad je, kako navodi Nakićenović, u to vrijeme imao 222 kuće, sa 883 stanovnika.
U prvom popisu nakon Drugog svjetskog rata, 1948. godine, Budva ima 3825 stanovnika, 1953. bilo ih je 4364, 1961. – 4834, 1971. – 6106, 1981. – 8632, 1991. – 11717, 2003. – 16146. Po novoj metodologiji Monstata o popisivanju stanovništva, Budva je 2003. godine imala 11547, a 2011. - 15909 stanovnika.
Prvi turisti u Budvi
Plažni turizam počinje dvadesetih godina 20. vijeka, dolaskom prvih stranaca na obale Budvanske rivijere. Prvi turistički gosti Budve bili su skauti (izviđači) iz Češke, za koje je Budva postala mjesto stalnog odmora. Godine 1923. osnovano je turističko durštvo „Mogren“, koje je ubrzo stupilo u vezu sa stranim agencijama. Nakon čeških izviđača, došlo je pozorište iz Češke. I tako je krenulo sa turizmom... Ljepote Budve oduševljavale su posjetioce njenih dvadesetak plaža, na 25 kilometara razuđene morske obale.
Prvi hotel u Budvi bio je „Balkan“, koji je 1923. godine imao 25 ležajeva. Potom su izgrađeni „Mogren“ i „Cetinje“. Izgradnjom hotela „Avala“ 1938. godine, tada najmodernijeg hotela na južnom Jadranu, turistička ponuda Budve je znatno obogaćena, a turizam u Crnoj Gori je ozbiljno zaživio. Od tada do danas, Budva se razvila u metropolu crnogorskog turizma.
Preporuka za boravak u Budvi
Budvanska rivijera, koju sačinjavaju 17 bisernih plaža, ukupne dužine oko 38 km (od Jaza od Buljarice), svakako je najatraktivnija turistička destinacija u Crnoj Gori i jedna od najatraktivnih na čitavoj obali Jadrana. Na prostoru ovog grada milenujumskog trajanja zgusnute su brojne prirodne i kulturno-istorijske dragocjenosti. Tokom ljetnje sezone u Budvi se odvijaju značajne kulturne manifestacije, festivali, sportska takmičenja, što sve skupa njenim brojnim posjetiocima pruža jedinstven ugođaj. Budva nudi i brojne hotele na atraktivnim lokacijama i sa luksuznim smještajem. Ukoliko odlučite da naredno ljeto provedete u Budvi, ovdje mozete pronaci moderne hotele u Budvi.
Budva nudi za svakoga po nešto, od luksuznog pa sve do povoljnijeg smještaja. Nakon cjelodnevnog kupanja možete u jednom od hotela provesti ugodnu večer, uživajući u izvrsnoj hrani i crnogorskom vinu, i to sve osluškujući sumove mora na nekoj od hotelskih terasa, dok vas osvježava noćni povjetarac sa morske pučine.
Autor: Veselin Konjević